[7ο τεύχος του περιοδικού SELANIK, που κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2025]
Ο ΝΤΟΝΑΛΝΤ ΤΡΑΜΠ ΚΑΙ Η ΠΡΟΕΛΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΝΟΙΑΣ
Το εξώφυλλο μας κοσμεί ένα σατιρικό καρτούν του 1828, ονόματι “Η προέλαση της διάνοιας”, του καλλιτέχνη Robert Seymour. Απεικονίζει την ενσαρκωμένη φιγούρα της επιστήμης και της τεχνολογίας να σαρώνει στο διάβα της όλες τις σταθερές της κοινωνίας. Δείχνει, χαρακτηριστικά, τον τρόμο που προκαλούσαν οι ραγδαίες κοινωνικές αλλαγές που επέφερε η Βιομηχανική Επανάσταση, αλλά και την αδυναμία κατανόησης αυτών των αλλαγών. Ο Seymour, θαμπωμένος από ένα θορυβώδες παρόν που του έμοιαζε πρωτοφανές, χωρίς να το τοποθετήσει μέσα στον ιστορικό χρόνο και τις κοινωνικές σχέσεις της εποχής του, απέδωσε στις άψυχες μηχανές και στα βιβλία το ρόλο της μαμής της ιστορίας. Ίσως, μάλιστα, να μοιάζουν περισσότερο με νεκροθάφτη παρά με μαμή, καθότι ο καλλιτέχνης ήταν – ολίγον τι – τεχνοφοβικός.
Η ανιστορική αντίληψη του Seymour για τον κόσμο, η απόπειρα ερμηνείας του μέσα από τα ερεθίσματα ενός εκθαμβωτικού παρόντος, είναι ο κανόνας στην δική μας εποχή. Μόνο που τότε, το “παρόν” διαρκούσε κάποια χρόνια. Στην εποχή του TikTok – και για να μην είμαστε κι εμείς τεχνοφετιχιστές, στην εποχή που η καπιταλιστική κοινωνία διακινεί τις ιδεολογικές ερμηνείες της μέσα από το TikTok – το “παρόν” διαρκεί κάνα δύο εβδομάδες.
Ας πούμε, ποιος ασχολείται σήμερα με τον θάνατο των 57 ανθρώπων στα Τέμπη; Που πήγε το “αυθόρμητο κίνημα”, η κοινωνική οργή και η δυσπιστία στους θεσμούς; Γιατί εξαφανίστηκαν μετά την αποτυχημένη πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης, δηλαδή μια θεσμικότατη πράξη;
Η εκτίμηση μας είναι ότι όποιος είδε “αυθόρμητο κίνημα” και δυσπιστία στους θεσμούς, υπέπεσε στην ανιστορική αντίληψη του να ερμηνεύσει τον κόσμο μέσα από το scrolling, μέσα από τον ορυμαγδό εικόνων της πολύκροτης υπόθεσης. Γιατί ανιστορική; Γιατί δεν έλαβε υπόψη τα δεκάδες “αυθόρμητα κινήματα” που προηγήθηκαν και εξαφανίστηκαν σαν διάττοντες αστέρες. Γιατί δεν έλαβε υπόψη ότι η “κοινωνία” είχε ξεχάσει το ίδιο έγκλημα για 2 χρόνια, μέχρι να τη διεγείρουν μέσω οθόνης με τα ηχητικά του 112. Γιατί αγνόησε την ιστορική σχέση που έχει η μικροαστική τάξη με τα κόμματα, τους θεσμούς και το κράτος, παρότι συνεχώς “αγανακτεί”. Γιατί αγνόησε το πόσο αδίστακτος είναι ο χώρος της Κεντροαριστεράς, και πόσο διαπεραστική είναι η δύναμη του στην ελληνική κοινωνία και ορισμένα “άκρα” της.
Αυτό το τελευταίο θα το εξηγήσουμε. Ο χώρος της Κεντροαριστεράς έχει προσκρούσει στα εκλογικά βράχια μετά το 2019 και δεν προβλέπεται να ανακάμψει σύντομα. Πάσχει από έλλειμμα περιεχομένου, ενός περιεχομένου έστω και ελάχιστα διαφορετικού από του κυβερνώντος κόμματος, έτσι ώστε να έχει κανείς λόγο να ψηφίσει Κεντροαριστερά. Πάσχει από έλλειμμα συνοχής και ηγεσίας, καθώς οι επίδοξοι αρχηγοί είναι περισσότεροι κι από τα μέλη του. Έχει, όμως, για ιστορικούς λόγους, τον έλεγχο των συνδικάτων, μεγάλου τμήματος της τοπικής αυτοδιοίκησης και του Τύπου.
Ο πνιγμένος χώρος αυτός προσπάθησε να πιαστεί απ’ τα μαλλιά με την υπόθεση των Τεμπών. Μια λυκοσυμμαχία στήθηκε πατώντας προκλητικά πάνω σε 57 πτώματα: ΠΑΣΟΚ – ΣΥΡΙΖΑ – Νέα Αριστερά – Πλεύση Ελευθερίας – ΜΕΡΑ25 – ΑΝΤΑΡΣΥΑ συνεννοήθηκαν off the record να γίνει “αυθόρμητο κίνημα”. Το ΚΚΕ και η ακροδεξιά, που είναι οργανωτικά αυτοτελείς από την Κεντροαριστερά, συναίνεσαν στο “κίνημα” ελπίζοντας να ποτιστεί και η δική τους η γλαστρούλα. Μέχρι και επίδοξοι χαλίφηδες εντός της ΝΔ πόνταραν σιωπηλά στο σενάριο της αποπομπής Μητσοτάκη. Το “κίνημα” κορυφώθηκε με την πρόταση μομφής, δεν πέτυχε τον πραγματικό του στόχο και απέσυρε από τον δημόσιο λόγο τον εικονικό του στόχο: την “δικαιοσύνη” και τις “ασφαλείς μετακινήσεις”.
Γιατί το “κίνημα” δεν προχώρησε μετά την αποτυχημένη πρόταση μομφής; Για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι η Κεντροαριστερά είναι σκορποχώρι, όπως προαναφέραμε. Ο δεύτερος είναι ότι η χώρα και το εθνικό της κεφάλαιο έχει συμπαγή εσωτερικά συμφέροντα, σαφή γεωπολιτική τοποθέτηση με διακομματική συναίνεση. Συνεπώς, κανένα κόμμα δεν μπορεί – ούτε θέλει – να δημιουργήσει βαθύ ρήγμα στο πολιτικό σύστημα εν μέσω παγκόσμιου πολέμου. Σε χώρες των οποίων η γεωπολιτική τοποθέτηση είναι συζητήσιμη, όπως στην Σερβία, μπορεί να δείτε το “κίνημα” να μετατρέπεται σε Πορτοκαλί Επανάσταση. Στην Ελλάδα, όμως, όποια συμμετείχε στο “κίνημα” έχοντας αγνές προθέσεις, άσχετες από τις κομματικές βρωμιές, πετάχτηκε σαν στυμμένη λεμονόκουπα.
Δεν πειράζει. Όλους μας έχει χρησιμοποιήσει κάποτε η Κεντροαριστερά και αργήσαμε να το συνειδητοποιήσουμε. Σημασία έχει ότι, εκ των υστέρων, ανασύραμε το τραύμα, το αναλύσαμε παρέα και μπορούμε να μιλάμε γι’ αυτό χωρίς ντροπή.
Κάπως έτσι, για λόγους που άπτονται της ιστορίας, της γεωπολιτικής και των εθνικών συμφερόντων, οι Έλληνες έπαψαν γρήγορα να ασχολούνται με τα Τέμπη. Το scrolling τους ξέβρασε πάνω σε έναν πορτοκαλί δισεκατομμυριούχο και την “παλαβή” οικονομική του πολιτική. Όλοι και όλες συζητούν για τον εμπορικό πόλεμο. Πάει ο (πολύ πρόσφατος) καιρός που για να σχολιάσουμε το ίδιο θέμα, σε ένα περιοδικό που αγοράζουν 200 ενημερωμένες αντιεξουσιάστριες, έπρεπε να εξηγήσουμε πρώτα τι είναι δασμός. Τώρα, ξέρει κι ο περιπτεράς!
Ξέρει, δηλαδή “ξέρει” αυτό που του υπαγορεύει το εκθαμβωτικό, θρυμματισμένο σε εικόνες, παρόν. Βλέπει την προπαγανδιστική παράσταση “Η προέλαση της παράνοιας”, ένα έργο γκροτέσκο που παραμερίζει την ιστορία, πέρα από τις φθηνές ατάκες ότι “ο Τραμπ μας πηγαίνει πίσω στον 19ο αιώνα”. Προς θεού, η ιστορία της “κλιματικής κρίσης”, της “υγειονομικής κρίσης”, κλπ, δεν έχουν καμία σχέση με τους δασμούς. Το επίσημο σενάριο λέει ότι οι “δασμοί του Τραμπ” δεν έχουν ούτε προηγούμενο, ούτε λογική, και αλλάζουν άρδην την αμερικανική πολιτική.
Καταρχήν, να πούμε ότι στην ομιλία του πορτοκαλί προέδρου την “Ημέρα της Απελευθέρωσης” ακούσαμε κάποιες σπάνιες αλήθειες. Όπως ότι εδώ και δεκαετίες διεξάγεται ένας υπόκωφος εμπορικός πόλεμος με την μορφή της νομισματικής υποτίμησης, των επιδοτήσεων σε επιχειρήσεις, των απαιτούμενων προδιαγραφών για εισαγόμενα προϊόντα (πράσινες προδιαγραφές, υγειονομικές προδιαγραφές, προδιαγραφές ασφαλείας, κοκ). Υποτίθεται ότι ο Ντόναλντ Τραμπ έλαβε υπόψη όλους αυτούς τους παράγοντες, για να ισχυριστεί αναγωγικά το επίπεδο δασμών που του επιβάλλουν οι ανταγωνιστές του. Π.χ. να ισχυριστεί ότι η ΕΕ επιβάλλει μ.ο. δασμών 39% στα αμερικανικά προϊόντα, όταν ο επίσημος μ.ο. είναι μονοψήφιος. Με ποιόν τρόπο έκανε υπολογιστικά αυτή την αναγωγή, ο θεός κι η ψυχή του! Πιθανόν να χρησιμοποίησε κανένα AI μοντέλο, να ζήλεψε την ελληνική Κεντροαριστερά και τις προσομοιώσεις υπολογισμού της πυρόσφαιρας. Σε αυτή την περίπτωση, τα στοιχεία του θα είναι σίγουρα αδιάσειστα!
Από την άλλη, ο Τραμπ είπε κι αυτός τα ψεματάκια του. Είπε, π.χ. ότι ο Μπάιντεν και οι Δημοκρατικοί δεν έκαναν τίποτα παρόμοιο. Αλλά η αλήθεια είναι ότι οι δασμοί στην Κίνα και τις υπόλοιπες χώρες συνέβαιναν από την περίοδο του Μπους και του Ομπάμα, στα πλαίσια που ανεχόταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου. Ο ανοικτός εμπορικός πόλεμος ξεκίνησε όντως επί Τραμπ, το 2018, με μονομερείς ενέργειες και υψηλό δασμολόγιο. Το δασμολόγιο αυτό διατηρήθηκε επί Μπάιντεν για τις περισσότερες χώρες, και σε ορισμένες περιπτώσεις αυξήθηκε. Η εναλλαγή πολιτικής – για την ακρίβεια: η διαρκής όξυνση της σύγκρουσης – δεν εξηγείται ούτε από την εναλλαγή κομμάτων στην εξουσία, που υποτίθεται ότι έχουν διαφορετικές απόψεις, ούτε από την παλαβομάρα του Τραμπ. Εξηγούνται από τις μεταβολές στα αμερικανικά κρατικά συμφέροντα, τα οποία για να τα εντοπίσεις θέλει βουτιά στην ιστορία και όχι στο scrolling.
Ας πούμε, σύντομα, τα βασικά. Οι ισορροπίες του μεταπολεμικού δυτικού κόσμου στηρίχθηκαν στην συμφωνία του Bretton Woods (1944), μια συμφωνία σταθερών ισοτιμιών των νομισμάτων ως προς το δολάριο. Η συμφωνία αυτή επέτρεψε να υπάρξει μια ευρεία ζώνη “ελεύθερου” εμπορίου, με κεντρική ρύθμιση από την συμφωνία GATT (1947) και πολύ περιορισμένο δασμολόγιο. Η μοναδική αξιόπιστη, στρατιωτικά και οικονομικά, υπερδύναμη του δυτικού κόσμου μετά τον Β’ΠΠ, οι ΗΠΑ, εξασφάλιζαν την πολιτική και οικονομική τους ηγεμονία παρέχοντας την εσωτερική τους αγορά στους συμμάχους τους, ανεχόμενοι δηλαδή μεγάλα εμπορικά ελλείμματα έναντι της Γερμανίας, της Ιαπωνίας, κοκ. Αυτή η κατάσταση άγγιξε τα όρια της στα τέλη των 60’s, λόγω της καπιταλιστικής κρίσης που ξαναέκανε την εμφάνιση της, οφειλόμενη εν μέρει στην προλεταριακή ανταρσία. Επιπλέον, οι, πάλαι ποτέ κατεστραμμένες, Γερμανία και Ιαπωνία αποκτούσαν όλο και μεγαλύτερο παραγωγικό ανάστημα.
Έτσι, οι ΗΠΑ αποχώρησαν μονομερώς από την συμφωνία του Bretton Woods (1971), με αποτέλεσμα μεγάλες γεωπολιτικές ανακατατάξεις, πετρελαϊκές κρίσεις, εμπορικό πόλεμο, νομισματικό πόλεμο, ένα βήμα πριν οι δυτικοί “σύμμαχοι” τις παίξουν στα ίσα. Αυτή η περίοδος κατέληξε σε προσωρινή εκεχειρία, εξαιτίας δύο βασικών γεγονότων. Το πρώτο είναι η συμφωνία Plaza Accord (1985): οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Ιαπωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία συμφώνησαν σε μια οργανωμένη υποτίμηση του δολαρίου που θα ισορροπούσε το αμερικανικό εμπορικό έλλειμμα (δηλαδή οι υπόλοιποι υπέκυψαν στις πιέσεις συνυπολογίζοντας τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα). Το δεύτερο γεγονός είναι η κατάρρευση του Ανατολικού Μπλοκ: τα δυτικά κράτη μπόρεσαν να ξεπεράσουν την κρίση υπερσυσσώρευσης προελαύνοντας ανατολικά. Αυτά τα δεδομένα ήταν χοντρικά η βάση της επόμενης περιόδου “ελεύθερου” εμπορίου, καταδικασμένα βέβαια να είναι προσωρινά.
Το επόμενο μεγάλο ξέσπασμα της καπιταλιστικής κρίσης (2008), σε συνδυασμό με την άνοδο της ρωσικής και κινεζικής ισχύος, έθεσαν εκ νέου σε αμφιβολία το μεταπολεμικό συμβόλαιο και την αμερικανική ηγεμονία. Τα αμερικανικά συμφέροντα, έκτοτε, δεν μπορούσαν παρά να εκφραστούν με πιο επιθετικό τρόπο και να συναντήσουν αντίστοιχα επιθετικές απαντήσεις. Τα ακατανόητα keywords Συρία, Ουκρανία, Παλαιστίνη, εμπορικός πόλεμος, πανδημία, κοκ, βγάζουν νόημα μόνο αν τοποθετηθούν σε αυτό το κάδρο. Φυσικά, κάθε προσπάθεια να περιγραφεί αυτή η ιστορία σε τρεις παραγράφους εγκυμονεί κινδύνους, συνεπώς, επιφυλασσόμαστε για περισσότερα στο μέλλον.
Εν ολίγοις, δεν προελαύνει η παράνοια του Τραμπ. Ο Τραμπ προβάλει τα αμερικανικά συμφέροντα όπως το έκαναν οι Δημοκρατικοί προκάτοχοι του, σε μια εποχή που αυτά εκφράζονται μέσω του σκληρού εμπορικού πολέμου. Υιοθετεί το προφίλ του παλαβού, γιατί αυτό ταιριάζει στο ρόλο του. Δεν μας πηγαίνει πίσω στον 19ο αιώνα, αλλά μας πηγαίνει ολοταχώς στον καθαυτό 21ο αιώνα, στο κυρίως πιάτο. Η έκπληξη πολλών ανθρώπων που τέτοια πράγματα είναι ακόμα εφικτά στον 21ο αιώνα, δεν είναι η απαρχή μιας γνώσης, εκτός αν πρόκειται για την γνώση πως η ιστορική τους αντίληψη δεν ευσταθεί. Μέσω της πολιτικής που ανακοίνωσε ο πορτοκαλί πρόεδρος, προελαύνει η γενική διάνοια του αμερικανικού κράτους και των αφεντικών του. Προελαύνουν οι ιστορικά συγκεκριμένες και εθνικά διαιρεμένες καπιταλιστικές σχέσεις, η παγκόσμια προοδευτική διαδρομή προς τον όλεθρο.
Θα πετύχει το αμερικανικό σχέδιο; Κανένας δεν μπορεί να το προβλέψει με ασφάλεια, και για μας δεν έχει, ούτως ή άλλως, σημασία. Θα τα βρουν με ορισμένες χώρες μέσω διαπραγμάτευσης; Πιθανότατα. Θα οδηγηθούν με άλλες χώρες σε νομισματικό πόλεμο; Εξίσου πιθανό. Κι εμείς; Ε, δεν χρειάζεται να κάνουμε προσομοίωση σε AI μοντέλα, τα στοιχεία ότι θα τον πιούμε είναι ήδη αδιάσειστα!
Απευθυνθήκαμε, όμως, στο DeepSeek να μας πει την γνώμη του για το τι θα είχε νόημα να γράψουμε σε αυτό το τεύχος. Βάλαμε ως δεδομένα ότι α) είμαστε προλετάριες που κινδυνεύουν, β) δεν πιστεύουμε τον αριστερό πρόλογο, γ) είμαστε λίγοι αλλά ημίτρελοι Σαλονικείς. Μας συμβούλευσε, έτσι, να γράψουμε τα παρακάτω:
- Ένα άρθρο για τον πειθαρχικό ρόλο της τεχνολογίας μέσα από το παράδειγμα των games. Να μην πάνε χαμένες οι ψαγμενιές για την διάνοια.
- Ένα άρθρο για τις ιατρικές μαφίες της αναπαραγωγής, για να ξεζαλιστούμε από την μακροοικονομία με φεμινιστικό αντίδοτο. Να θυμηθούμε ότι ο εχθρός είναι εδώ.
- Ένα άρθρο για την σχέση σεισμολογίας και πολιτικής, σε περίπτωση που το προηγούμενο μας είχε όντως ξεζαλίσει.
- Ένα άρθρο για τα Ωνάσεια σχολεία, για να δούμε την πολεμική προετοιμασία πίσω από την αριστερή κλάψα περί “ιδιωτικοποίησης”.
- Ένα άρθρο που ήθελε να μιλήσει για το Σέιχ Σου, γιατί καλοκαίρι έρχεται, δεν αποκλείεται να κηρυχθεί και επιστράτευση “λόγω κινδύνου πυρκαγιάς”. Αντ’ αυτού, θα μιλήσει για την γέννηση των περιαστικών δασών κατά τον πρώτο αιώνα ζωής του ελληνικού κράτους.
- Το τρίτο μέρος μιας σειράς για την ιστορία του οπαδισμού στην Ελλάδα. Γιατί κάποιοι διαβάζουν το περιοδικό και πριν την “Ημέρα της Απελευθέρωσης” και έχουν απαιτήσεις.
- Ένα άρθρο για το τι είναι και πως προέκυψε ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός. Για να δούμε τι κουσούρια μας κληροδότησε ο σύντροφος Λένιν, να σκεφτούμε πως δεν θα του μοιάσουμε και, κυρίως, πως δεν θα μοιάσουμε στα ανιψάκια του στην Κεντροαριστερά.
Μέχρι το επόμενο τεύχος, ελπίζουμε να συναντηθούμε σε περιστάσεις που απαιτεί η μάχη μας για το δημόσιο χώρο ή περιστάσεις που απαιτεί η μάχη για την διάσωση της συλλογικής μας διάνοιας. Δυστυχώς, η δική μας απέχει ακόμα αρκετά από την προέλαση.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
OVERVIEW
FAQ: ΕΙΝΑΙ Η ΣΕΙΣΜΟΛΟΓΙΑ NO POLITICA;
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ GAMING: LEVEL 1
Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΜΑΦΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ Η ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΤΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΧΟΥΜΕ ΜΕ ΤΑ (ΩΝΑΣΕΙΑ) ΣΧΟΛΕΙΑ
Η “ΦΥΣΗ” ΩΣ ΚΡΑΤΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ: ΠΩΣ ΞΕΦΥΤΡΩΣΑΝ ΤΑ ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΑ ΔΑΣΗ
ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΥΡΙΑΚΕΣ ΜΑΣ (ΜΕΡΟΣ 3ο)
ΦΑΚΕΛΟΣ “ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟ”: ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΑΓΙΩΘΗΚΕ Ο ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΣΜΟΣ
ANTIFA 031
ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Κεντρική διακίνηση στο στέκι μας στην οδό Μόδη 1, στο κέντρο (κάθε Παρασκευή 20.00-22.30)
Βιβλιοπωλείο Κεντρί (Δημητρίου Γούναρη 22, κέντρο)
Βιβλιοπωλείο Ακυβέρνητες Πολιτείες (Αλ. Σβώλου 28, κέντρο)
Βιβλιοπωλείο Οκτάνα (Ισαύρων 8, κέντρο)
Βιβλιοπωλείο Γιάφκα (Πλατεία Ιωάννου Δέλλιου 4, κέντρο)
Βιβλιοπωλείο – καφέ Ποέτα (Αριστοτέλους 34)
ΑΘΗΝΑ
Αρχείο 71 (Καλλιδρομίου & Ζωσιμάδων, Εξάρχεια)
Antifa Community (Κοδριγκτώνος 17)
Βιβλιοπωλείο Ναυτίλος (Χαριλάου Τρικούπη 28)
Περίπτερο στην πλατεία Εξαρχείων (Στουρνάρη και Σπύρου Τρικούπη γωνία)
Ψιλικατζίδικο στη Βαλτετσίου 50-52
ΙΩΑΝΝΙΝΑ
Fahrenheit 451 – Βιβλία Ανομίας (Τσακάλωφ 20, Άλσος)
ΒΟΛΟΣ
Σουπιά – Αυτοοργανωμένο distro ελευθεριακού βιβλίου και εντύπου
ΠΑΤΡΑ
Αυτοδιαχειριζόμενος χώρος Ανατόπια (Τσαμαδού 81)
ΛΑΡΙΣΑ
Βιβλιοπωλείο Prosperus (Αθ. Διάκου 2)
Για Σέρρες, Καβάλα, Δράμα, Λαμία, Χανιά ή και άλλες πόλεις, στείλτε μας mail στο antifasln@yahoo.gr και θα φροντίσουμε να φτάσει το περιοδικό στα χέρια σας.
